یلدای فرهنگی یا فرهنگ یلدایی ” یادداشتی از عبدالرسول جوادی بالاجاده
کد خبر:۶۶۹۴۳
یادداشتی از عبدالرسول جوادی بالاجاده : ” یلدای فرهنگی یا فرهنگ یلدایی ”
البرز گلستان/نگاهی به تاریخ و فرهنگ آیین کهن ایرانیان ” چله شو ”
” شو چله ” یا ” یلدا” یکی از جشن های کهن تمدن ایران باستان است .
“یلدا “واژه ای سریانی است و نام پارسی آن ” چله ” می باشد .
این آیین ریشه ای عمیق در تاریخ و فرهنگ ایرانیان دارد و از جشن‌های اصیل ایرانی با ریشه ای از دوران آریاییان که توجه آن به ” مهر پرستی ” و ” ایزد مهر ” است .
در باور ایرانیان سیاهی و سفیدی، تاریکی و روشنایی ، عشق و نفرت از شاخصه های ایزد و اهریمن است
جشن چله ( یلدا) را در بسیاری از مناطق کشور با افروختن آتش همراه بود و جمع خانواده و فامیل واجتماعی بزرگتر در این آیین تا پاسی از شب بیدار و پاسداشت آن بودند
یلدا را تولد نور و مهر و سرخی دانه های انار و هندوانه را بازتابی از سرخی آتش و گرمای وجود خورشید می پنداشتند
در این آیین دورهمی های خانوادگی و فامیلی با رجوع به خانه بزرگان از پدر بزرگ و مادر بزرگ تشکیل میشود
خرده فرهنگهای ” شوچره” یا ” شو نشینی ” با اجرای ویژه برنامه های شادی محور از ” سرود خوانی ، شعر سرایی ، شاهنامه خوانی و حافظ خوانی تا بازیهای خانوادگی چون ” چکه بروش ” و ….تشکیل می‌داد
کرسی نشینی با گرما دهی محیط منزل از باب آمدن فصل برف در زمستان را خوش یمن می‌دانند
بازیهای کودکانه همراه با صرف تنقلات و غذاهای سنتی و نقل داستانهای ” رستم و سهراب ” و ” امیر ارسلان ” و بخش‌های حماسی از شاهنامه حکیم فردوسی بر محتوای فرهنگی و اجتماعی این آیین می افزود
پخت غذاهای بومی و سنتی از ” برف دیشو ” ، بریانی ، پشت زیک، بنجک، حلواهای گردو ، طاق دانه و میوه های جنگلی چون ” کندوس ، ولیک ، طاق دانه ، انار ترش و شیرین و هندوانه در این آیین شهرت داشت و دارد
از مهمترین دستاوردهای این آیین اجتماع پذیری و دورهمی خانوادگی با رعایت همه ملاحضات قومی و اجتماعی و فرهنگی و حتی آداب و رسوم و بهترین مدخل برای انتقال فرهنگ و خرده فرهنگها و آشنایی نسل امروز با فرهنگ کهن گذشتگان می باشد
این دستاورد مهم باید دارای محتوای فرهنگی و اجتماعی داده شود
از آنجائیکه این آیین خود یک فرهنگ غنی و با ریشه هایی عمیق در باورها و اعتقادات ایرانیان است ،لازم است محتوای فرهنگی منبعث از همین آیین چون ” شاهنامه خوانی ” ، ” حافظ خوانی ” “داستان سرایی “، معرفی فامیلها و بیان تاریخ ، شجره خانوادگی و طایفه ای و داستانهای واقعی از گذشتگان چه برگرفته از کتب معتبر چون شاهنامه و ….به این آیین در این سالهای که با ورود تکنولوزی فاصله های اجتماعی چون جمع خانوادگی و فامیل و حتی طایفه کمرنگتر از همیشه شده است پرداخته شود
آنگاه این آیین با قدمت ” یلدا ” که خود معرف فرهنگ و باور و اعتقادات پیشینیان است به یک بزرگراه فرهنگی تبدیل شده و چون گذشته امانتداری و به همان شیوه و با خرده فرهنگ ها به نسل‌های بعدی منتقل میشود
در این صورت است که یلدای فرهنگی تبدیل به فرهنگ یلدای میشود و به عنوان یک آورده فرهنگی با بروز رسانی آداب و رسوم هدیه به نسل‌های آینده داد
باشد تا با بهره مندی از آیین و فرهنگ کهن یلدای یا چله نشینی ،موجبات استحکام روابط اجتماعی بویژه تحکیم روابط خانوادگی که ضرورت مهمی است را فراهم آوریم
انتهای خبر
نوشته شده توسط البرزگلستان در سه شنبه, ۲۹ آذر ۱۴۰۱ ساعت ۷:۳۰ ب.ظ
