یادداشت تخصصی به مناسبت هفته ملی مهارت:کار آفرین اجتماعی کیست و چه نقشی در ارتقاء فرهنگی و اقتصادی جامعه دارد؟ از دکتر نصرالله کشیری تحلیل گر مسائل اقتصادی و اشتغال ومدرس دانشگاه
کدخبر:۶۳۰۹۳
البرزگلستان/آفرین اجتماعی کیست و چه نقشی در ارتقاء فرهنگی و اقتصادی جامعه دارد؟
کار آفرینی اجتماعی عملی است که ،: کارآفرین اجتماعی انجام می‌دهد. کارآفرین اجتماعی فردی است که یک مشکل اجتماعی را تشخیص می‌دهد و از مفاهیم کارآفرینی برای سازماندهی، ایجاد و مدیریت سرمایه به منظور تغییر استفاده میکند. در حالی‌که کارآفرینان تجاری معمولاً به بررسی بازدهی و سود بازگشتی می‌پردازند، کارآفرینان اجتماعی معمولاً گروه‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی ایجاد می‌کنند. این کارآفرینان به حل مشکلی می‌پردازد که واقعاً مشکل جامعه است و برای حل آن تقاضایی وجود دارد. برای رفع این گونه مسائل و مشکلات راه حلی نه از سوی سازمان های دولتی و نه از سوی بازار پیش بینی شده است . قرار است برای حل اینگونه مشکلات محصولی تولید شود. این محصول میتواند خدمات اجتماعی باشد یا یک محصول تولیدی. محصول هر چیزی که هست باید بازاری داشته باشد و حداقل بخشی از جامعه علاقه‌مند به استفاده از آن باشند و علاقه‌ای برای پرداخت هزینه‌های محصول وجود داشته باشد؛ قرار نیست کارآفرین اجتماعی محصولی تولید کند که واقعاً مورد نیاز جامعه نباشد. عواید حاصل از تولید این محصولات و نتایج این عرصه کار آفرینی ناظر بر تکامل ارزش های مورد پذیرش جامعه هست، که بدنبال این نتایج ، ارتقاء شاخصه های فرهنگی و سایر شاخصه های اجتماعی را در پی دارد. در ادامه به بطور محتصر به آن اشاره خواهد شد.
بطور کلی کار آفرینی اجتماعی به فرایندی اشاره دارد که طی آن کار آفرینان به ساخت یا تغییر نهاده ها در سطح اجتماع می پردازد، به بیان دیگر راهکارهای مفیدی برای کاهش آسیب اجتماعی چون فقر، بی سوادی، ….. ارائه می نماید.کار آفرینان اجتماعی از طریق تعریف و پیاده سازی مدل های جدید کسب و کار، در پی رفع نیازهای محرومان و بی پناهان هستند، آنان بین کوشش های خیر خواهانه و فعالیت های اقتصادی پیوند برقرار میکند.
این مقوله از کار آفرینی در حوزهای شهری کاربرد وسیع تری دارد و حتی میتوان آنرا بعنوان یکی از مفاهیم مهم مسیر توسعه و برای تحقق اهدافی نظیر معیشت پایدار، اشتغال و در آمد زایی، ظرفیت سازی و توانمند سازی، توسعه زنجیره تولید و ابعاد بازار در نظر گرفت. این مهم علاوه بر ایجاد کسب کارهای نوآورانه غیر انتفاعی ، بر اجتماعی بودن آن تاکید دارد. سازمان هایی نظیر بانک های خصوصی و سازمان های ترکیبی که مرکب از عناصر اتنفاعی و غیر انتفاعی است را می توان در این زمره از کار آفرینی بازشناسی کرد. ویا مراکزی که برای افراد بی خانمان دایر میشود و همزمان در آن کسب و کارهایی برای آموزش و استخدام آنها ارائه می گردد، نیز در این رسته از نهادها طبقه بندی میشود.
توسعه فرهنگی
توسعه فرهگی در حوزه مشارکت مردمی در دو بخش قابل طرح است.
الف)- گسترش مشارکت مردمی در تولیدات محصولات فرهنگی، بدینگونه که کالاهای فرهنگی برای توزیع در حد تقاضای مردمی نیازمند تولید به میزان تقاضای جامعه است و تولید این کالا نیز توسط مردم صورت می پذیرد. در اینجا سیاست توصیه شده این است که تولید کالاهای فرهنگی حتی الامکان از کنترل دولت به بخش خصوصی واگذار شود. تا مشارکت مردمی در تولیدات فرهنگی افزایش یابد. در اینجا فرض بر این است که: ارتقاء کیفیت زندگی انسان صرفا از طریق مصرف کالاهای فرهنگی تحقق نمی پذیرد. بلکه تولید کالاهای فرهنگی نیز سبب ارتقاء کیفیت رندگی انسان می گردد. چنین نیست که فقط تماشای فیلم سینمایی، شنیدن موسیقی، تماشای نقاشی، خواندن کتاب خوب و غیره سبب ارتقاء زندگی انسان گردد، بلکه مشارکت در تولید فیلم، نواختن موسیقی، نقاشی کردن، نوشتن کتاب و تولید سایر کالاهای فرهنگی نیز سبب ارتقاء کیفیت زندگی انسان می شود. که باید مشارکت مردمی افزایش یابد، چه بسا ارتقائ کیفیت زندگی انسانی مشارکت در تولید کالاهای فرهنگی بیشتر حاصل میشود.
ب)- نوع دیگری از توسعه فرهنگی، افزایش تولید و توزیع صرف محصولات فرهنگی مد نظر نیست. بلکه مباحثی از قبیل کیفیت تولیدات فرهنگی، انسجام درونی نظام فرهنگی، رابطه میزان تولید و مصرف کالاهای فرهنگی با قوت وضعف هویت انسانی، چگونگی جامعه پذیری و درونی شدن فرهنگی، میزان انطباق تولید و توزیع کالاهای فرهنگی با حفظ محیط زیست، محتوای پیام ها و تولیدات رسانه ای مطرح است. بطور کلی رابطه میزان کیفیت تولید و مصرف کالاهای فرهنگی با رشد و تعالی انسان و کیفیت زندگی مادی و معنوی او مورد توجه است. هنگامیکه از توسعه فرهنگی سخن به میان می آید و قصد آن است که امکانات دسترسی آسان و سهل مردم به فرهنگ فراهم آورده شود. در عمل از نوعی فرهنگ که ویژه نخبگان است، دوری جسته میشود و قابلیت ها و شیوه هایی پرورانده و توسعه می یابد. که متکی به مفهوم گسترده تر از فرهنگ باشد، یعنی فرهنگ مردم عادی هرجامعه ارتقاء یابد زیرا هدف اصلی توسعه فرهنگی تمام مردمان است نه فقط نخبگان درواقع این معنا جلوگیری از نخبه گرایی در حوزه فرهنگی و گرایش به توزیع کالاهای فرهنگی دربین اقشار و طبقات اجتماعی است تا آنها در دسترس همگان قرار گیرد.
ماهیت امور فرهنگی و پیچیدگی آن بگونه ای است که: ارزیابی و سنجش از میزان عایدی توسعه فرهنگی را دشواری می سازد از اینروی قبل از بررسی میزان تغییرات فرهنگی ، ابزارهای بکارگیری برای ازریابی میبایست از استواری لازم برخوردار باشد.
معمولا برای سنجش حوزه های فرهنگ از شاخص هایی نظیر تیراژ روز نامه ها، مطبوعات، کتاب ها، میزان مطالعه، تعداد کتاب خانه ها، رادیو و تلویزیون ها، سینما ها و سایر کالاهای فرهنگی استفاده میشود.
کلام آخر
کار آفرینی اجتماعی با خلق فرصت های جدید اشتغال و در آمد، نوآوری و ایجاد رفاه نقش موثری در بهبود وضع اقتصادی و معیشتی دارد. امروزه توسعه اجتماعی و فرهنگی افراد در مناطق صنعتی بسیار حائز اهمیت است تجربه بسیاری از کشور های فقیر و پرجمعیت که طیف وسیعی از بافت جمعیتی آنها نظیر استان های محروم کشورمان با درآمد اقتصادی کمتر تشکیل میدهند، بیانگر این نکته است که توجه به مقوله کارآفرینی اجتماعی میتواند از مهاجرت به سایر شهرها کاسته و زمینه اشتغال، رفاه، و پیشرفت آنان را در همان شهر محل سکونت فراهم آورد. همچنین اقتصاد کشور های توسعه یافته و یا در حال توسعه برای فرار از بیکاری با کمک نیروهای اجتماعی حیاتی دوباره یافته و این مهم موجب توجه خاص کشورهای مختلف به موضوع کارآفرینی اجتماعی شده است و سیاستگذران محلی توصیه میشود تا از توان کارآفرینان اجتماعی جهت ارتقائ ظرفیت های اقتصادی و بهبود توسعه فرهنگی مناطق محروم بهره مند شوند.
در خاتمه واقعیت این است که توسعه در کشور ما به ویژه در مناطق محروم مستلزم ظرفیت سازی کارآفرینانه بخش های محتلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه است. این امر منجر به پرورش افرادی میشود که میتوانند در بخش های مختلف جامعه کارهای نوینی ایجاد کنند، ظرفیت های موجود را توسعه دهند. در صورت تحقق این هدف مهم رشد اشتغال زایی، عدالت و رفاه اجتماعی، توسعه پایدار، کیفیت زندگی، نشاط و امید به زندگی در این مناطق اتفاق خواهد افتاد و موجب شکل گیری تحولات مهمی در حوزه کار و فعالیت اقتصادی مردم شود. بنابراین کارآفرینی اجتماعی برای تامین نیازهای و دستیابی به این اهداف ضروری است.
انتهای پیام
نوشته شده توسط البرزگلستان در دوشنبه, ۰۳ مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱۲:۰۹ ق.ظ
