مقاله/نگاهی به کُردکوی در شمال ایران که در افسانه‌های شاهنامه بنای آن را به فریدون پسر آبتین نسبت داده‌اند

کدخبر:۵۵۲۸۰

نگاهی به کُردکوی در شمال ایران

کردکوی در مجاورت تمیشه باستان قرار دارد که در افسانه‌های شاهنامه بنای آن را به فریدون پسر آبتین نسبت داده‌اند.

البرز گلستان/نادر شاه در ۱۱۵۱ قمری بعد از شکست توپال پاشای عثمانی و گرفتن بغداد هنگام عبور از اورمانات طوایف کاکه ای یا کاکو ای که در اطراف کرکوک هم سکونت دارند با خود به مازندران و گلستان امروزی آورد و در رکاب خود قرار داد که اکنون در ارته قادیکلای قائمشهر و پنبه چوله ساری به نام کردهای کاکویی و جهان بیگلو معروفند
نادر شاه افشار همچنین در هنگام گذر از اورامانات ، از شهر پاوه طایفه‌های کیانی و از شهر زور عراق طایفه عاقلی ( عقیلی) که نام کوهی در اطراف دربند خان عراق است را برای تجهیز سپاه خود و دفع ترکمن‌ها، که به مازندران ko
طایفه های کیانی و عقیلی چون تیراندازان ماهر و باروت سازان قابلی بودند برای تجهیز سپاه خود و دفع ترکمن ها به شهرهای مازندران و استرآباد حمله میکردند و همراه خود آورده و میرزا شفیع بیگ و احمد خان کیانی یا کیا رئیس را از ملازمان خود نموده و به کردکوی کوچ داد که با آمدن آنها دست ترکمن ها از این خطه قطع شد و ضربات سختی را طایفه ی کیانی و عقیلی به آنها وارد آوردند اکنون در پاوه مناطقی به نام طایفه ی کیانی هنوز بر سر زبان ها است مثلا محل دهکده کیانی ها و که یانی (hana wkayani) یا چشمه کیانی در غرب پاوه وجود دارد و چندین باغ و محل هم مثل تهیل که یانی (taile kayani) درخت معروف طا در شرق پاوه که به نام کیانی است و نادرشاه سحراب کیانی و عنایت بسطامی که از آهنگران قابل پاوه بودند برای خنجر سازی و تهیه باروت برای زنبورک های سپاه خود به همراه خویش به کردکوی آورد و حتی محمد بیگی نودشه ای (نودیجه ای ) و شاباز زاوری (ساوری) را که نقش کش جنگی با صد در صد پیروزی بودند همراه سپاه خویش به محل فعلی کردکوی آورده و اکنون نام نودیجه (نودشه ) و زاور (ساور) در شمال غربی پاوه که دو محل معروفند بر زبان مردم جاری است و زنبوک های نادرشاه که توپ های آتش زا بودند توسط دلاوران کیانی و عقیلی راه اندازی میشد و پیروزی سپاه نادر در گشودن قلعه ها به کمک همین توپ های قلعه کوب بود.

طایفه الوند کیا از همدان و بخش‌هایی از کرمانشاه که در حاشیه الوند و رشته کوه زاگرس قرار دارد و طایفه‌های منوچهری و کردرستمی از اورامانات و طایفه صباغیان از کرمانشاه توسط نادر شاه به کردمحله کوچ داده شدند. در زمان قاجار، برخی از طوایف کرد عراق هم که برای مقابله با افغان‌ها توسط نادرشاه به کاشان و اصفهان کوچانیده شده بودند، به کردمحله مهاجرت کردند.

طایفه کیانی پاوه در کردکوی در سال ۱۱۵۴ تمرکز یافته ولی طایفه ی عقیلی و نادر برای سرکوب افغانان به اصفهان برده و بعد از شکست افغان ها سال بعد به کردکوی بازگشتند و طایفه ی صباغان را نادر از کرمانشاه به حدود کردکوی کوچانید و اما طایفه ی منوچهری و کرد رستمی هم توسط نادر از اورامانات و بندرگز کوچ داده شدند تا دافع ترکمن ها باشند.در غرب پاوه دهکده ای به نام نوریابوجود داردکه بزرگان کیانی پاوه قدیم در آنجا می زیسته اند و آن محل به نام میرآباد پاوه و دیله ملک آنها بوده است که با آمدن آنها به کردکوی محل آنها کردان جاف ولدبیگی تصرف کردند.ولی هنوز نام چشمه کیانی در این ده موجود است و گفته می شود نور یاب نام دستگاهی بافنده بود که پارچه بافان کیانی در قدیم از گیاه کنف توسط این دستگاه عالی ترین پارچه کتانی را به نام هلاوه می بافتند و نام این دستگاه بعدا برای این دهکده هم انتخاب شد. نادرشاه مردم دهکده های کلاته و سرکلاته وسوته را هم که در اطراف مریوان اکنون به همان نام وجود دارند به گرگان کوچانید تا سد ترکمن ها باشند و حتی کردان ایروان را هم که ارمنی بودند به ایلوار و لیوان کوچ داد.که لیوان و مردم ده لیقوان تبریز هردو نام ارمنی بوده و به این حدود کوچانیده شدند.
این سرزمین تا ۱۹ تیر ۱۳۱۹ به کردمحله مشهور بوده که در این روز نام کردمحله به کردکوی تغییر داده شد. نزدیک به چند سده از کوچ کردهای اورامانات به این ناحیه می‌گذرد و این سرزمین امروزه دچار دگرگونیهای گسترده در حوزه فرهنگ ، زبان و جمعیت شده است. به گونه‌ای که دیگر نه کسی به کردی سخن می‌گوید و نه جمعیت آن یکدست و بکر باقی مانده است. در دوره‌های گوناگون، به ویژه اواخر قاجار، این ناحیه، به دلیل آب و هوا و خاک مناسبی که برای کشاورزی داشت، مهاجران بسیاری را از نواحی گوناگون کشور، به ویژه سیستان ، خراسان و شهر‌هایی از مازندران پذیرفته است که در دگرگونی فرهنگ و زبان مردم آن بی تاثیر نبوده است

/انتهای خبر.

نوشته شده توسط البرزگلستان در شنبه, ۰۳ مهر ۱۴۰۰ ساعت ۵:۵۸ ب.ظ

دیدگاه