مقاله/نگاهی گذرا به المپیادهای علمی دانش آموزی :از یوسف اسماعیل پوررئیس گروه برنامه ریزی سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان
کدخبر:۵۲۰۹۱
المپیادهای ملی ایران:
به گزارش البرز گلستان گروه فرهنگ/مسابقات ریاضی در کشور ما جایگاه ویژه ای دارد. اولین مسابقه دانش آموزی در فروردین ١۳۶۲ بین دانش آموزان برگزیده سراسر کشور بر گزارشد. در سال ١۳۶۶ تیم شش نفره ایران در هاوانا پایتخت کوبا برای نخستین بار در المپیاد بین المللی ریاضی شرکت کردند. در این مسابقات که با حضور ۴۲ کشور و ۲۴۳ دانش آموز از سراسر جهان برگزار می شد، ایران با کسب یک مدال برنز به مقام بیست و ششم دست یافت .این نتیجه با توجه به اولین حضور ایران در این مسابقات دور از انتظار بود. با موفقیت ایران در این مسابقات، برای اولین بار کمیته ای به عنوان کمیته برگزاری مسابقات ریاضی کشورباترکیب استادان دانشگاه، کارشناسان دفتر برنامه ریزی و تالیف کتب درسی وزارت آموزش و پرورش و دبیران کارآزموده ریاضی تشکیل شد که مسئولیت برنامه ریزی، طراحی سئوال، برگزاری مسابقات و تشکیل اردوی آمادگی دانش آموزان را به عهده گرفت. توفیق تیم های اعزامی درالمپیاد بین المللی ریاضی موجب رونق این مسابقات وعالقه مندی دانش آموزان زیادی به شرکت در المپیاد ملی ریاضی شد. این شیوه نوعی آموزش غیر رسمی بسیار ارزنده را بین دانش آموزان کشور رایج کرده ودستاوردهای بسیار ارزنده ای در تقویت
بنیه علمی و ایجاد روحیه دانشوری و نوید بخش به همراه داشته است .بعد از موفقیت تیم ریاضی ایران، انگیزه برای رشته های دیگر فراهم شد. در شهریور ١۳٧۴ باشگاه دانش پژوهان جوان با هدف شناسایی ، جذب ، پرورش ، حمایت و هدایت دانش آموزان و جوانان با استعداد کشور و اعتالی سطح علمی آنان تاسیس شد. این نهاد وابسته به وزارت آموزش و پرورش می باشد و مسئولیت سازماندهی و برگزاری المپیادهای علمی و همچنین کالس های آماده سازی را به عهده دارد .در حال حاضر المپیادهای علمی ایران در ٧ رشته با امتیازات وتسهیالت مصوب شوای عالی انقالب فرهنگی )ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی، نجوم، ادبی ، رایانه( و۵ رشته فاقد تسهیالت ازجمله: جغرافیا، سلول های بنیادی وپزشکی بازشناختی، اقتصادومدیریت ، تفکروکارآفرینی وعلوم زمین برگزار می شود. آزمون مرحله اول این مسابقات در ماه بهمن هرسال بین همه دانش آموزانی که شرایط مندرج در آیین نامه های باشگاه دانش پژوهان جوان )شرایط سنی و علمی(را داشته باشند، برگزار می شود و حدود ١۰الی ١۵ درصد از دانش آموزان شرکت کننده درآزمون در هر رشته به مرحله دوم المپیادهای علمی راه می یابند. راه یافتگان به مرحله دوم با هم به رقابت پرداخته و از بین آنها حدود ۴۰ نفر انتخاب می شوند و دردوره ای موسوم به دوره تابستانه شرکت می کنند، در این مرحله، باشگاه دانش پژوهان جوان دوره ای را برگزار می کند که در آن دروس دانشگاهی مرتبط به دانش آموزان آموزش داده می شود. در این مرحله )در طول تابستان( امتحانات متعددی برگزار می شود که در پایان به نفرات برتر مدال های طال، نقره و برنز اهدا خواهد شد. دارندگان مدال طال درالمپیادهای
کشوری ازشرکت درکنکورسراسری معاف بوده وبعد ازاخذمدرک دیپلم دررشته تحصیلی مرتبط ودانشگاه دلخواه پذیرفته خواهند شد، این دانش آموزان بعد ازکسب مدال طال به جای ادامه تحصیل دردبیرستان، در دوره آماده سازی المپیادهای جهانی شرکت خواهند کرد و نفرات برتر این دوره براساس ضوابط تعیین شده به المپیادهای جهانی اعزام می شوند .
از آن سالها تا به امروز افتخار آفرینی های فرزندان ایران زمین ادامه داشته است. به طوری که به عنوان مثال تیم فیزیک جمهوری اسالمی ایران بین سال های ١۳٧۳ تا ١۳۸۳ به طور پیاپی جز ۵ تیم اول جهان قرار داشته است.. از طرفی کسب میزبانی المپیادهای جهانی)فیزیک سال ۲۰۰٧ ، نجوم سال۲۰۰۹ ، رایانه سال۲۰١٧، زیست شناسی سال۲۰١۸ ،) خود افتخار دیگری محسوب می شود که امیدواریم این افتخار به طورمداوم تکرار شود .زیرا این موضوع می تواند به مطرح شدن نام ایران عزیز و هموار کردن مسیر دیپلماسی علمی کمک کند .همه این موفقیت های ارزشمند، زمانی جلوه بیشتری پیدا خواهند کرد که روند افتخار آفرینی ممتد و رو به رشد باشد.
المپیادهای علمی دانش آموزی سال های اخیر موفقیت های پیاپی جمهوری اسالمی ایران با عالمت سوال جدی رو به رو شده است. برخی ازکاستی های بوجود آمده شاید هشداری بزرگ به جامعه علمی کشور باشد. در اینجا هدف نادیده گرفتن خدمات عظیم و تعیین کننده باشگاه دانش پژوهان جوان نیست. بلکه سعی بر آن است که فرایند پیشرفت با شتاب بیشتری پیگیری شود .الزم است باشگاه دانش پژوهان جوان بیشتر
حمایت شود و ساختار آن حفظ شود تا در توانمند سازی و افزایش انگیزه دانش آموزان برای کسب جوایز برتر جهانی بهتر کوشش نماید.
نتیجه گیری:
توجه به المپیادهای علمی امروزه ضرورتی مهم قلمداد می شود. این موضوع عالوه بر تقویت بنیه دانش آموزان برکات دیگری را نیز در پی دارد.
دیپلماسی علمی می تواند یکی از نتایج برگزاری این رقابت ها باشد. به عالوه بررسی ساختارهای مختلف المپیاد و نمایان کردن نقاط ضعف و
قوت آنها می تواند راهکارهای مناسبی رابرای برون رفت از چالش های احتمالی پیشنهاد کند.
پیشنهادات:
– ایجاد تعامل وهماهنگی بین بخشی با معاونت علمی ریاست جمهوری ، بنیادملی نخبگان ونظارت دائمی دانشگاه ها بر برگزاری هر چه بهتراین رویداد مهم و توسعه این رویداد به طوری که رشته های بیشتری را در بر گیردوموجب توسعه کمی وکیفی المپیادشود.
– تشکیل کمیته های علمی – دانشجویی متشکل از دانشجویان المپیادی سال های قبل) نه فقط برای انتقال تجربیات به دانش آموزان جدید، بلکه تعریف پروژه های ملی جهت ایجاد تولیدات دانش محور (- ایجاد انگیزه های مناسب و برگزاری المپیادهای علمی در گروه سنی گسترده تر – بررسی ساختارهای مختلف المپیاد و نمایان کردن نقاط ضعف و قوت آنها
/انتهای پیام
نوشته شده توسط البرزگلستان در یکشنبه, ۰۲ خرداد ۱۴۰۰ ساعت ۷:۳۰ ب.ظ
