? “توکل و توسل” و “خوف و رجاء ” در شرایط “کرونا و پساکرونا”
✍️ حجت الاسلام و المسلمین احمدرضا احمدی
البرز گلستان واگذاری کاری به قدرت برتر و ماورای طبیعت که آن قدرت لایزال الهی است را توکل می گویند.قرآن انبیاء خود را به توکل فراخوانده است تا بحرانها و سختی ها را با توکل تدبیر کنند.
«فان تولوا فقل حسبی الله لا اله الا هو علیه توکلت وهو رب العرش العظیم.
اگر آنها (از حق) روی بگردانند، (نگران مباش! ) بگو: خداوند مرا کفایت می‌کند، هیچ معبودی جز او نیست، بر او توکل کردم و او صاحب عرش عظیم است.”
در این شرایط که ویروسی تهدید کننده و کشنده
توکل در فرهنگ علوی، نبوی و فاطمی جایگاه رفیعی دارد که بدلیل اختصار، این نوشتار را به سخن امیر بیان مطابق موضوع بلیه کرونا،مزین می کنم.
امام علی علیه‌السّلام فرمودند: «التوکل علی الله نجاه من کل سوء وحرز من کل عدو.توکل بر خداوند، سبب نجات از هر بدی و محفوظ بودن از هر دشمنی است».
حضرت علی علیه‌السّلام فرمودند: «من توکل علی الله ذلت له الصعاب وتسهلت علیه الاسباب. هر کس به خدا توکل کند، دشواری‌ها برای او آسان می‌شود و اسباب برایش فراهم می‌گردد».
اما توسل ( از منظر کلام)، یکی از اصطلاحات کلامی به معنای واسطه قرار دادن امور خیر و افراد صالح مقرب درگاه الاهی برای بر آورده شدن درخواست و اجابت دعاو از منظر فقه؛ توسل عبارت است از وسیله جستن جهت تقرب به خداوند متعال.
در شرایط شیوع کرونا، بی قراری در برابر تهدیدات جانی این ویروس و نیز درگیری روانی و وحشت از مرگ ومیرها ، همه افراد بشری علاوه بر رجوع به در تلاش راه درمان و نجات و حتی آرامش روحی اند و لذا توسل جستن در مردم معتقد به آل الله، صالحان و اولیاء و مقربین بمنظور تقرب بخداوند به جهت نجات و آرامش بطور معجزه آسا امری تاریخی و اعتقادی است که امروز حتی در بلاد کفر براساس فطرت سالم توجه به معنویت و پناهندگی به ناجی به شیوه مسلمین دیده می شود و این پناهندگی مبتنی برمعرفت در میان تشیع و مسلمین علی الخصوص در میان ایرانیان چشمگیرتر است.به همین دلیل مقام معظم رهبری مردم را خواندن دعایی از صحیفه سجادیه توصیه کردند.
همچنین “خوف و رجا” که دو مفهوم متضاد هستند ؛در متن مبانی فرهنگ دینی است. اصل خوف و رجاء در فرهنگ دینی مطابق ایات ۱۵_۱۶سوره سجده نوعی ترس از مقام ربوبی جلال و جبروت الهی و امید به مقام جمال الهی است.
امید به نجات، در فرهنگ مهدویت علت العلل آرامش افراد در زندگی فردی و اجتماعی در مقابل ظلم و ستم است و به همین دلیل است که فرهنگ انتظار مفهوم پیدا می کند که روزی ناجی بشریت از پرده غیب بدر آید و زمین را از ظلم و ستم نجات دهد. از آثار مثبت ویروس منحوس کرونایی در کنار حوادث تلخ آن، رجوع مردم کره زمین به اصل فطرت است که در گرفتاری و خطر به معنویات تمایل پیدا کرده و بدنبال ناجی هستند و دست به دعا و نیایش و نیاز بر می آورند. و بقول عامیانه آدمی به امید زنده است.
در شرایط کنونی ویروس کرونا، اگر خوف و رجاء نباشد خسارات سختی بجا می ماند. اگر ترس از شدت هجمه کرونا نباشد خسارات جبران ناپدیری اتفاق می افتد و مبارزه با ویروس کرونا محال خواهد بود و مرگ و میر وحشتناک اتفاق خواهد افتاد. لذا دست اندرکاران ستاد ملی مبارزه با کرونا همواره باید مردم را از آن بترسانند و بهراسانند اما نباید از نجات و درمان و تبدیل تهدید به فرصت غافل بود که [ان مع العصر یسرا] ، و در این جهت علاوه بر متخصصان و پزشکان، که بایستی جامعه را به درمان و نجات امیدوار کنند؛ علما و مبلغان مسئولند که با مبانی دینی، با تبیین قضا و قدر،امتحانات الهی، از التهابات و ناامیدی و آینده مبهم آحاد جامعه بکاهند. والا آثار و آسیب های آن در “پساکرونایی” سر باز می زند بطوریکه در ان زمان باید ستادی تشکیل شود تا به درمان روحی و روانی جامعه بپردازد.
چه زیبا گفته است نظامی گنجوی.
نومید مشو ز چاره جستن
کز دانه شگفت نیست رستن
کاری که نه زو امیدداری
باشد سبب امیدواری
در نومیدی بسی امید است
پایان شب سیه سپید است
با دولتیان نشین و برخیز
زین بخت گریز پای بگریز
آواره مباد دولت از دست
چون دولت هست کام دل هست
دولت سبب گره گشائیست
پیروزه خاتم خدائیست
گر صبر کنی به صبر بی‌شک
دولت به تو آید اندک اندک
احمدرضا احمدی
