روش ها ی کمک به رشد مهارت های اجتماعی کودکان/ازلیلا سادات عزیزی ، دکترای تخصصی روانشناسی ، عضو هیئت علمی دانشگاه
البرز گلستان/به هنگام تلاش برای بهبود مهارت های اجتماعی نا مقبول نباید تنها بر رفتارهایی مانند شروع دعوا ، که ظاهراً آن ها را در میان سایر کودکان نامحبوب می کند، متمرکز شد، بلکه به طور کلی باید بر رشد مهارت های اجتماعی تأکید شود.
مشکل اول، شناختن کمبودهای مهارت های کودک است؛ مهارت هایی که کم تر به چشم می خورند.
برای این کار باید کودک را هنگام تعامل با همسالان و بزرگسالان به دقت مشاهده کرد، به طوری که بتوان تشخیص داد کودک در حال حاضر واجد و فاقد کدام مهارت هاست.
والد یا مربی باید موقعیت مورد مشاهده را در نظر بگیرد که آیا کودک برای تداوم گفتگو، پیوستن به یک گروه یا انجام یک بازی تلاش می کند؟ پس می توان این مشاهدات را در یکی از شش مقوله ی ذکر شده در فهرست پذیرش یا طرد طبقه بندی کرد : لذت بخش بودن، شوخ طبعی، کاردانی/مهارت، مشارکت جویی/زودجوشی، یاری رسانی.
به این صورت، هم می توان نقاط قوت وضعف کودک را فهرست کرد و هم برای نقط ضعف تدبیری اندیشید .
بررسی رفتارهای کودکان در جریان بازی های سازمان یافته روشی مناسب برای پی بردن به مهارت های اجتماعی آن هاست .
آموزش مهارت های اجتماعی بر پایه ی این اصل قرار دارد که مشکلات کودکان در مهارت های اجتماعی غالباً به این دلیل ایجاد می شود که کودکان نمی دانند در موقعیت های اجتماعی چه کار کنند و می توان کودکان را برای غلبه بر این مشکلات آموزش داد و به همین دلیل این روش مستلزم آموزش مستقیم مهارت های اجتماعی ضروری است.
طبق نظر متخصصین یک جلسه آموزش سه قسمتی پیشنهاد میشود.
قسمت اول به صحبت والد یا مربی (یک بزرگسال پاسخگو، مثلا معلم کودک) درباره ی نحوه ی تعامل بهتر با همسالان اختصاص دارد. هنگام انجام این کار والد یا معلم باید بر آنچه کودک «باید» انجام دهد، متمرکز شود نه بر آنچه کهن باید انجام دهد.
قسمت دوم شامل تکرار و تمرین فعالیت با کودکان دیگر است.
در نهایت نیز مربی و کودک می توانند کاربرد مفاهیم اجتماعی را در خلال آن فعالیت مورد بحث قرار دهند. آموزش مهارت های اجتماعی نباید تنها به توصیف مهارت و توجیه اهمیت آن بپردازد، بلکه باید نحوه ی انجام، زمان و دلیل انجام آن را تشریح کند و نمایش دهد. تکرار و تمرین مهارت ضروری است .
گاهی مفید است که یک مهارت قبل از اینکه در زندگی واقعی به کار برده شود، به صورت بازی نقش، تکرار و تمرین شود. الگوسازی رفتار مطلوب توسط والد یا معلم یا سایر متخصصان در مدرسه می تواند به درک کودک از رفتار جامعه پسند، کمک کند.
