خانه امید گرگان با هدف ایجاد شرایط رفاهی و تفریحی برای گذران اوقات فراغت و بهره مندی از توانمندی بازنشستگان و افزایش مشارکت اجتماعی آنان یکی از فعال ترین خانه های امید کشور است
پیشکسوتان از خانه امید گرگان می گویند/امید زیر سایه بان درختان قد برافراشته
البرز گلستان/گُلِستان یکی از استان‌های شمالی ایران [1] به مرکزیت شهر گرگان [2] است. مردم این استان به زبان های ترکمنی، فارسی و ترکی سخن می‌گویند. دو قوم بزرگ این استان را فارس‌ها و ترکمن‌ها تشکیل داده‌اند. این استان تا سال ۱۳۷۶ بخشی از استان مازندران بود، اما در آن سال به صورت استانی مستقل درآمد.
پس از عبور از خیابان چاله باغ تابلوی خانه امید بازنشستگان در تقاطع خیابان و کوچه قدس هفتم در ضلع شرقی پارک چاله باغ در مرکز شهر گرگان به چشم می خورد، چند قدم جلوتر در پارک ابتدا سالن چند منظوره خانه امید دقیقا روبروی سالن اسکواش شهرداری دیده می شود و سپس ساختمان اصلی در فضای مفرح پارک در زیر سایه بان درختان قد برافراشته واقع شده است.
خانه امید در این پارک زیبا به پاتوقی صمیمانه برای بازنشستگان تبدیل شده است که هر روز از صبح تا غروب با مراجعه به این مکان فرهنگی از خانه نشینی دوری جسته و به فعالیت های فرهنگی می پردازند. این مکان سناریویی زنده و پویا شامل فضاهای گرم و اجتماعی است که هر بازنشسته با توجه به توانایی ها و احساسات و استعدادهای خود در یک یا چند کلاس آموزشی امکان حضور می یابد، وجود چنین مکان زیبایی با انواع گونه های درختی، درختچه ای و گیاهی، گل های زیبا و رنگارنگ فصلی و دائمی در مرکز شهر و در میان برج و باروهای سیمانی و آپارتمان هایی که رو به فلک کشیده شده اند، غنیمت و تفرجگاهی منحصر به فرد برای سالمندان است. چمن کاری زیبا و انواع درختان بید مجنون، کاج، نخل، گل های زیبا و رنگارنگ، فضایی رویایی و تماشایی را رقم زده است.
از آنجا که سالمندان احتیاج به امنیت روحی و روانی دارند و در طراحی فضاهای مرتبط باید تامین آرامش روحی آنان مورد توجه قرار گیرد، خانه های امید منطبق بر چنین شاخص هایی طراحی شده است. شیروانی های خانه امید گرگان با رنگ شادی آفرین قرمز و نمای سرامیکی قرمز و سفید بنا شده و محوطه آن از سنگ فرش های قرمز رنگ و کرم و بدون لغزندگی متناسب با تحرک بازنشستگان پوشیده شده است.
طبیعت زیبای پارک یک هکتاری چاله باغ، این بوستان را به محلی برای تفریح و مکانی برای طبیعت گردی بازنشستگان و سایر خانواده های گلستانی تبدیل کرده است. در فضای بیرونی خانه امید آبشاری مصنوعی با عبور از دیوراه سنگی صدای گوشنواز و آرامش بخشی را برای بازنشستگان به وجود آورده است؛ فوراه های روبروی درِ ورودی ساختمان در زیر درخت گردوی تنومند و بیدهای مجنون فضایی روح افزا برای بازنشستگان ایجاد کرده است، نیمکت هایی در این محوطه دل انگیز و سر سبز و چمن کاری شده قرار دارد که بازنشستگان می توانند هنگام استراحت از آن ها استفاده کنند و با آرامش به زمزمه پرندگان گوش فرا دهند.
مکان یابی خانه امید از نظر جغرافیایی در مکانی است که از سر و صدا و ترافیک شهری و دیگر صداهای آزار دهنده به دور است و طراحی آن به گونه ای است که نشاط، افزایش روحیه مثبت و دوری از افسردگی و بیماری های روانی را برای بازنشستگان در بر دارد، در این محیط خطراتی مثل مسیر سنگلاخی صندلی های ناپایدار و در حال شکستن و یا وسایل دست و پاگیر که ممکن است فرد سالمند در هنگام راه رفتن به آن ها برخورد کند، وجود ندارد. حق شهروندی بازنشستگان در خانه امید به رسمیت شناخته شده است به طوری که بازنشستگان کم توان و یا معلول با ویلچر از طریق رمپ به راحتی به آن وارد و از آن خارج می شوند.
سمت چپ درِ ورودی خانه امید گرگان یک تابلوی اعلانات وجود دارد که قوانین، خبرها و سایر اطلاعیه های تور گردانی، 
[3]کلاس های ورزشی، آموزشی، موسیقی، حافظ خوانی، تبلیغات کارت شناسایی بازنشستگان و جلسات عیادت از بازنشستگان بیمار و جانباز و خانواده شهدا را به بازنشستگان انعکاس می دهد.
طراحی خانه امید به گونه ای است که نور خورشید به طور مستقیم و شدید نمی تابد، نور به واسطه نورگیر بزرگی به وسط سالن اصلی داخل ساختمان پردازش شده است و نورگیری پنجره ها نیز به وسیله پرده ها و سایه بان ها کنترل و جهت دهی شده است، سالن مرکزی خانه که راهروهای ورودی و کافه تریا، غرفه های بیمه ایران، اتاق پزشک، انجمن آلزایمر و مدیریت و درب های کلاس های آموزشی، رایانه و کتابخانه به آن منتهی می شود با مبل های قرمز رنگ، دو میز و چند آلبوم عکس، فضایی برای ارتباط موثر و گپ و گفت بازنشستگان به وجود آورده است.
اتاق پزشک نیز برای انجام معاینات و اقدامات پزشکی مجهز به تخت بیمار، کمک های اولیه، گوشی پزشک و برخی داروهای ضروری است. در کتابخانه میز مطالعه، صندلی، مجلات علمی، روزنامه و قفسه های کتاب برای مطالعه بازنشستگان در نظر گرفته شده است؛ همچنین امکانات اطفاء حریق در کتابخانه و دیگر قسمت های خانه امید تعبیه شده است.
سالن چند منظوره خانه امید گرگان در روزهای عادی مجهز به تجیهزات ورزشی برای ورزش، تفریح و سرگرمی بازنشستگان می شود و در روزهای مناسبت دار برای برگزاری همایش، جشن های ولیمه بازنشستگان وجشن های عروسی یا جشن تولد فرزندان آنان در نظر گرفته می شود.
خانه امید گرگان با هدف ایجاد شرایط رفاهی و تفریحی برای گذران اوقات فراغت و بهره مندی از توانمندی بازنشستگان و افزایش مشارکت اجتماعی آنان یکی از فعال ترین خانه های امید کشور است. خانه امید گرگان متناسب با نیازهای بازنشستگان به بخش های مختلفی چون کافی شاپ، سالن ورزشی، کتابخانه و اتاق های اداری و خدمات پزشکی و آموزشی تقسیم شده و فعالیت های متنوعی نظیر آموزش شطرنج، رایانه، گروه سرود، حافظ خوانی، مشاوره حقوقی، کلاس های روان شناسی، طب سنتی می پردازد و به مجموعه ای بزرگ برای فعالیت های فرهنگی و اجتماعی بازنشستگان کشوری تبدیل شده است.
در سالن چند منظوره خانه امید گرگان، ترکیبی از چند ورزش مختلف برای تقویت اندام بازنشستگان، با توجه به شرایط سنی و بدنی در حال اجرا است. از جمله این ورزش ها، تمرینات یوگا است که برای اصلاح و کشش عضلات، پیلاتس برای تقویت عضلات و ایروبیک برای گرم کردن عضلات انجام می شود. با انجام این تمرین های ورزشی ضمن تقویت و اصلاح ساختار استخوان بندی بازنشستگانی که از زانودرد، پاهای پرانتزی، کمردرد و شانه های افتاده رنج می برند، مشکلات جسمانی آن ها نیز تاحدودی بر طرف می شود.
زهرا حیدری، بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی می گوید: با ورود به برنامه های ورزشی و آموزشی خانه امید، تحول جسمی و روحی را در خودم احساس می کنم. در اینجا، ورزش هایی متناسب با سن و بیماری های بازنشستگان، ضمن رعایت تمام استانداردها، آموزش داده می شود به طوری که علاوه بر اصلاح آسیب های اسکلتی، منجر به ارتقای سلامتی، تحرک و نشاط در من شده است.
وی همچنین ضمن ابراز خرسندی از اینکه محلی مانند خانه امید می تواند انگیزه زیستن و گفت و گو با همسالان را فراهم کند، می افزاید: من با مراجعه به خانه امید می توانم همسالان خود را ببینم و همین به من انگیزه زیستن می دهد. تعطیل بودن خانه امید حتی برای یک روز که مرا مجبور به خانه نشینی می کند، واقعا ناراحت کننده است؛ چراکه، از نظر اجتماعی، رفت و آمد به اینجا و شرکت در کلاس ها، انرژی مضاعفی برای ادامه زندگی به من داده و باعث دوری از افسردگی و دستیابی به شادی و سرزندگی شده است.
نرگس داداشی، بازنشسته آموزش و پرورش نیز که به خانه امید گرگان رفت و آمد دارد، درباره ویژگی ها و کارکرهای خانه امید این چنین می گوید: من مشکل دست درد، کمردرد، خشکی بدن و پاهای پرانتزی داشتم و مثل فلج ها شده بودم؛ اما از زمانیکه به کلاس های ورزشی خانه امید آمدم، خیلی راضی هستم و مشکل پرانتزی بودن پاها، خشکی بدن و کمردردم بسیار بهتر شده و بدنم انعطاف پذیر شده است.
وی در ادامه تاکید می کند: برخی از حرکت های ورزشی را قبلا نمی توانستم انجام دهم، اما با شرکت در کلاس های ورزشی خانه امید، می توانم حرکات ورزشی را به خوبی انجام دهم یا ورزش پیلاتس توانسته تا حد زیادی مشکلات عضلانی ام را برطرف کند.
لیلی شهروز، از بازنشستگان آموزش و پرورش است که پس از مرگ دختر جوانش، از نظر روحی بهم ریخته و بدون استفاده از قرص آرام بخش نمی توانسته بخوابد. او می گوید: با مراجعه به خانه امید گرگان و شرکت در کلاس های آموزشی و اردوهای تفریحی خانه امید، از نظر روحی و جسمی تغییرات مثبتی در من ایجاد شده و خانواده ام هم بازخورد حضورم را در این کلاس ها و تاثیرات آن را احساس می کنند. وقتی تاثیر مثبت فعالیت های این مکان فرهنگی را دیدم، به سایر بازنشسته ها هم اطلاع دادم که به خانه امید مراجعه و در فعالیت های آن شرکت کنند.
در خانه امید گرگان به بازنشستگانی که قصد مسافرت خارجی دارند، زبان انگلیسی آموزش داده می شود. شهناز غلامی، که بازنشسته سازمان راه و شهرسازی است، می گوید: من در کلاس های آموزش زبان انگلیسی و طب سنتی خانه امید، شرکت می کنم. یادگیری یک زبان جدید کمک خیلی خوبی به تقویت حافظه ام کرده است. همچنین، حضور در خانه امید، انگیزه شاد زیستن به من می دهد؛ وقتی می دانم که قرار است در کلاس های خانه امید حضور یایم، روحیه ام شادتر می شود. دورهمی با همسالان و سایر بازنشستگان و گپ وگفت با آنان به من امید به زندگی می دهد.
شهربانو صمدلویی، بازنشسته آموزش و پرورش نیز تعریف می کند: پسرم را از دست داده بودم و افسردگی شدیدی 
[4]داشتم، به گونه ای که خانواده ام نگران سلامتی ام شده بودند؛ اما، با شرکت در کلاس های خانه امید، روال زندگی ام تغییر کرد و حالا سرزنده شده ام.
وی می گوید: ما زنان تنهایی بودیم که فقط گوشه خانه مشغول خانه داری بودیم و جایی نمی توانستیم برویم با آمدن به خانه امید و شرکت در تورهای گردشگری خانه امید و سفر به نقاط مختلف، روحیه مان برای ادامه زندگی و با نشاط بودن دوچندان شده است.
معصومه بیگم مفیدی، مدیرعامل انجمن آلزایمر، که خود بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی است از اختصاص محلی در خانه امید برای فعالیت این انجمن ابراز خوشحالی می کند و می گوید: این انجمن مردم نهاد بوده و برنامه های آموزش و پیشگیری از آلزایمر را به بازنشستگان آموزش می دهد و بزودی همایش های فصلی آلزایمر را در خانه امید گرگان برای بازنشستگان برگزار خواهد کرد.
وی ادامه می هد: براساس برنامه ریزی انجام شده قرار است در شهریور ماه سالجاری، اولین همایش آلزایمر در سالن چندمنظوره خانه امید گرگان، برای مراجعه کنندگان به خانه امید برگزار شود؛ اما، برنامه اصلی انجمن آلزایمر انجام تست غربالگری است که از مهرماه امسال برای شناسایی بازنشستگان مستعد آلزایمر در خانه امید انجام می شود؛ همچنین تا پایان امسال حداقل شش کلاس آموزش آلزایمر برای بازنشستگان مراجعه کننده برگزار می شود.
محبوبه خاکی، بازنشسته سازمان امور اقتصاد و دارایی که مسئول کتابخانه خانه امید بازنشستگان گرگان است، می گوید: دو هزار و ۴۰۰ جلد کتاب در حوزه های اجتماعی، هنر، تاریخ، جغرافیا، علوم طبیعی، روانشناسی، ادبیات، اقتصاد و کامپیوتر در این کتابخانه برای استفاده بازنشستگان وجود دارد.
وی ادامه می دهد: همانند سایر کتابخانه های کشور که برای کتابداری از روش دیویی استفاده می کنند، ما نیز از همین روش برای دسته بندی کتابها استفاده کردیم. به طور متوسط روزانه ۱۰ تا ۱۵ نفر از بازنشستگان به کتابخانه مراجعه می کنند، برخی از بازنشستگان و فرزندان شان نیز از سالن مطالعه استفاده می کنند و برخی هم کتاب امانت می گیرند.
خاکی بابیان اینکه هر بازنشسته مجاز است تا ۵ جلد کتاب امانت ببرد، ادامه می دهد: مخزن کتابخانه، باز است و فرد مراجعه کننده می تواند وارد مخزن شده و متناسب با اندیشه و نیاز خود، کتاب مورد نظرش را انتخاب کرده و امانت بگیرد، اما باید در بازه زمانی ۱۵ روزه، کتاب امانتی را به کتابخانه برگرداند.
[5]وی یادآور می شود: امور کتابخانه های استان گلستان در ارائه کتاب، مجله و نشریات و همچنین ملزومات دیگری مثل نرم افزار کتابداری و لوازم التحریر به کتابخانه خانه امید کمک کرده و در نشست های خود از بازنشستگان نیز دعوت می کنند. انتظار ما از صندوق بازنشستگی کشوری تامین تجهیزاتی مثل اسکنر، پرینتر، دستگاه پرس کارت و ارتقای سیستم کامپیوتر کتابخانه است.
یکی دیگر از فعالیت هایی که در خانه امید گرگان انجام می شود، برگزاری نشست های متعدد کانون های بازنشستگی است. سید علی اکبر میرحسینی، بازنشسته اداره پست نیز با بیان اینکه وجود خانه امید باعث گردهم آمدن کانون های بازنشستگی استان گلستان شده است، می گوید: مهمترین کارکرد خانه امید گرگان، انسجام بخشی به کانون های بازنشستگی است.
وی ادامه می دهد: نشست های ماهانه کانون های ۱۳ گانه بازنشستگان کشوری استان گلستان در سالن اجتماعات خانه امید و با حضور مسولان دستگاه های اجرایی برگزار می شود و در این سلسله نشست ها مدیریت صندوق استان نیز بهترین اطلاعات و گزارش ها را به کانون ها ارائه می دهد.
میرحسینی می افزاید: صندوق بازنشستگی کشوری در برنامه های آتی خود آموزش های آزاد همراه با ارائه گواهی آموزشی را برای کانون های بازنشستگی نیز در نظر دارد که این آموزش ها در خانه امید برگزار خواهد شد، به طوریکه بازنشستگانی که موفق به دریافت مجوز فعالیت آموزشگاه های آزاد از سازمان فنی و حرفه ای شده اند، می توانند در خانه امید برای بازنشستگان و فرزندان شان اقدام به برگزاری کلاس های آموزشی با ۵۰ درصد تخفیف کنند.
روح الله حسینی، بازنشسته آموزش و پرورش که در کلاس های شطرنج، دارت و تنیس خانه امید شرکت می کند، تاکید دارد: حضور در کلاس های ورزشی مثل شطرنج، حافظه ام را تقویت کرده و از این طریق، در المپیادها و مسابقات شطرنج نیز شرکت می کنم. اما در حال حاضر از وسایل شخصی استفاده می کنم که انتظار می رود مسوولان امر، امکانات و وسایل بازی شطرنج مثل صفحه و ساعت در خانه امید فراهم شود.
وی یادآور شد: من پیش از آشنایی با خانه امید در پارک های شهر سرگردان بودم و واقعا افسرده شده بودم اما با آمدن به خانه امید، روحیه تازه ای گرفتم؛ حتی رفتار و برخوردم با خانواده، دوستان و اطرافیانم خیلی بهتر شده و این تاثیر مثبت را مدیون دورهمی هایی هستم که در خانه امید رقم خورده است.
گزارش از مینا شیروانی ناغانی
